Чӑваш Енре ҫӗнӗ шкулсем хута яма палӑртнӑ. Тӳре-шара хӑш тӑрӑхра шкул тӑвас ыйтӑва татса парас тесе ачасем мӗн чухлӗ ҫуралма пултарнине тишкернӗ.
Муркаш районӗнчи Кашмаш ялӗнче ҫӗнӗ шкул тума тытӑннӑ. Унта 108 ача валли вырӑн пулӗ. Ҫавӑн пекех Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртам ялӗнче шкул ҫумӗнче 120 ача валли пристрой тума палӑртнӑ. 2022 ҫулта Шупашкарти «Садовый» микрорайонта 1650 вырӑнлӑ шкул уҫӑлмалла.
Сӑмах май, кӑҫал Шупашкарти «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта 1600 вырӑнлӑ шкул уҫӑлнӑ. Куславкка районӗнчи Куснар ялӗнче ҫӗнӗ шкул хута кайнӑ, ача пахчи валли пристрой тунӑ.
Раштавӑн 19-мӗшӗнче Муркаш районӗн тӗп пульници ҫывӑхне санитари вертолечӗ анса ларнӑ. Пациент хӑйне япӑх туйнӑ: ун инсульт пулма пултарнӑ. Ҫитменнине, вӑраха кайнӑ чирпе нушаланнӑ. Ӑна санитари вертолечӗпе 10 минутран Республикӑри клиника пульницине илсе ҫитернӗ.
Вертолет Муркашра Культура ҫурчӗ умӗнчи Хӗрлӗ лапама анса ларнӑ. Пациента ун патне Галина Кузнецова реаниматолог тата Татьяна Рыжкова медсестра илсе ҫитернӗ.
1959 ҫулта ҫуралнӑ хӗрарӑма Респубикӑри клиника пульницин реанимаци уйрӑмне илсе ҫитернӗ. Унта ӑна тухтӑрсем пулӑшнӑ. Хӗрарӑм малалла сипленет.
Муркаш районӗнче пурӑнакан арҫын ачисене тивӗҫлӗ воспитани паман. Вӑл вӗсемпе хӑйне хаяррӑн тытнӑ. Кун пирки ЧР прокуратури пӗлтерет.
2019 ҫулхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи ҫурлаччен 49 ҫулти арҫын ӗҫлемесӗр килте ларнӑ. Унӑн вара 18 ҫул тултарман 4 ача пур. Ҫак тапхӑрта вӑл ачисемпе харкашнӑ. Ывӑлӗ-хӗрӗ йӗркеллӗ канайман. Ашшӗ вӗсен режимне пӑснӑ.
Ашшӗ ачисен пурнӑҫне хӑрушлӑха та кӗртсе ӳкернӗ. Вӑл вӗсене килтен кӑларса яркаланӑ. Хӗрне психика тӗлӗшӗнчен те хӑртнӑ, хӗненӗ.
Судра унӑн ваккачӗ пуҫиле ӗҫе чарса лартма ыйтнӑ. Ашшӗ хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ, хӑйне каҫарттарас тесе ачисене телефон туянса панӑ. Анчах прокуратура кунпа килӗшмен. Суд арҫынна 150 сехет ӗҫлеттерме йышӑннӑ.
«Земство учителӗ» программа пирки илтсен Ольга Шарикова ӗҫлеме пӗр вырӑнтан тепӗр ҫӗре куҫса кайма хаваслансах килӗшнӗ. Хӗрарӑм республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствине пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ программӑпа пирӗн республикӑри тӑватӑ шкулта учительсем кирлӗ пулнӑ. Вӗсенчен виҫҫӗшӗнче — акӑлчан чӗлхи вӗрентекенӗсем. Ольга Шарикова заявка панӑ та Муркаш районӗнчи Юнкӑри шкулта ӗҫлеме тытӑннӑ.
Унччен хӗрарӑм Шупашкар районӗнчи Анат Кӗнерте 10 ҫул ӗҫленӗ. Чӑваш патшалӑх университечи филологи факультетӗнчен 2006 ҫулта вӗренсе тухнӑскерӗн опычӗ пур.
Шупашкартан ӗҫе ҫӳреме йывӑр тет вӑл. Халӗ ҫул ҫинче унӑн 40 минут иртет. Кӗҫӗн классемпе ӗҫлеме уйрӑмах килӗштерет. Вӗсем чӗрӗ, ют чӗлхене юрӑ-сӑвӑ урлӑ хаваслансах вӗренеҫҫӗ. «Земство учительне» 1 миллион тенкӗ панӑ. Пӗр суйланӑ шкулта ҫав укҫашӑн 5 ҫул ӗҫлемелле.
Кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Муркаш районӗнчи Ваҫкасси ялӗнчи пӗр килте пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. 31 ҫулти арҫын амӑшӗн пӳлӗмне кӗнӗ те ӑна виҫӗ хутчен ҫӗҫӗпе чикнӗ. 54-ри хӗрарӑмӑн чӗри тӗлӗнчен, кӗлеткин ытти пайӗнчен лектернӗ. Амӑшӗ ывӑлне тӗксе яма хал ҫитернӗ, ҫамрӑк арҫын пӳлӗмрен тухса утнӑ. Пӑтӑрмах пирки хӗрарӑм упӑшкине пӗлтернӗ, арҫын тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтнӑ.
Пӑтӑрмах тӗлӗшпе тӗпчевҫӗсем тӗрлӗ тӗпчев ирттернӗ. Ҫамрӑк арҫын сывӑ мар пулнӑ иккен. Ҫавна май вӑл хӑй мӗн хӑтланнине ӑнланман, ӑнланаймасть. Арҫынна сипленме психитари пульницине ӑсатнӑ.
Чӑваш Енре тума пуҫланӑ 7 инфраструктура объектне кӑҫал вӗҫлеймесен те пултараҫҫӗ. Ҫакӑн пирки ӗнер Правительство ҫуртӗнче иртнӗ канашлура сӑмах хускатнӑ.
Вӗҫлеймен объектсен шутӗнче — икӗ ача пахчи, Чӑваш патшалӑх филармонийӗн ҫурчӗ, Пӑрачкавра хума пуҫланӑ шыв пӑрӑхӗ, Шупашкарӑн тӗп пайӗнче ҫумӑр шывне тасатма тӑвакан сооружени, Шупашкарӑн Ҫурҫӗр-Хӗвеланӑҫ пайӗнчен пуҫласа Чантӑр патне каякан шыв пӑрӑхӗ, Муркаш районӗнчи Кашмашри шкул тата ун патне пыракан ҫул.
Ӗҫ вӑраха тӑсӑлса кайнин сӑлтавӗ, республикӑн экономика аталанӑвӗн тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗ Дмитрий Краснов пӗлтернӗ тӑрӑх, проектпа смета документацине йӗркеллӗ хатӗрлеменни. Хӑш-пӗр объекта туса пӗтерме хушма укҫа кирлӗ, тепӗр ҫӗрте суд урлӑ татса памалли самантсем те пур.
«Сӑр» автоҫулӗ ҫинче йывӑр тиевлӗ машинӑсене виҫмелли пункт вырнаҫтарнӑ. Вӑл — Муркаш районӗнчи Нискасси ялӗ тӗлӗнче. Хальлӗхе тытӑм сӑнавлӑ мелпе ӗҫлӗ, кайран, виҫӗ уйӑх иртсен, штатлӑ режим ҫине куҫӗ.
Машинӑсене автоматизациленӗ мелпе виҫекен пункт транспортӑн пӗтӗмӗшле виҫине, кашни тӗнӗлне тивекен йывӑрлӑха палӑртаҫҫӗ. Электрон информацие кӑтартакан табло ҫине пӑхсан водитель хӑйӗн машини епле тайнине курӗ. Тытӑм правӑна административлӑ майпа пӑснине шута илекен центра хӑех пӗлтерет.
Йывӑр тиевлӗ машинӑсене виҫмелли пӗрремӗш пункт «Шупашкар-Сурски» автомобиль ҫулӗ ҫинче Улатӑр районӗнче уҫӑлнӑ. Ӑна пӗлтӗр, ҫулталӑк вӗҫӗнче, вырнаҫтарнӑ.
Муркаш районӗнче пурӑнакан арҫын йӗкӗреш хӑраххине, пӗртӑванне, вӗлернӗ тесе айӑпне йышӑннӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе кӗҫех Муркаш районӗн сучӗ пӑхса тухӗ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, ку кӑҫал авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Муркашра пулнӑ. Йӗкӗрешсем вӑрҫӑнса кайнӑ, пӗри ҫӗҫӗ ярса тытнӑ та теприне чикнӗ. Ҫӗҫӗ шӑпах чӗрине лекнӗ. Арҫын кӑштахран вилнӗ. Ҫӗҫӗ ярса тытаканни ун чухне ӳсӗр пулнӑ.
Следовательсем палӑртнӑ тӑрӑх, йӗкӗрешсем хваттерте пӗрле пурӑннӑ.
Шупашкарта Президент пернинаталь центрӗнче ҫуралнӑ йӗкӗреш хӗрачасене амӑшӗпе пӗрле киле кӑларнӑ. Пепкесем чӳк уйӑхӗн 20-мӗшӗнче ҫут тӗнчене килнӗ.
Муркаш районӗнчи ҫак ҫемье халӗ нумай ачаллӑ пулса тӑнӑ. Вӗсен ултӑ хӗрача тата пӗр арҫын ача. Аслӑ виҫӗ хӗрӗ шкулта вӗренеҫҫӗ, хӗрачапа арҫын ача ача пахчине ҫӳреҫҫӗ.
Арӑмӗ те, упӑшки те пысӑк ҫемьерен, ҫавӑнпа иккӗшӗ те нумай ача пирки ӗмӗтленнӗ. Мӑшӑр ҫамрӑклах пӗрлешнӗ, килӗштерсе пурӑнаҫҫӗ. Аслисем ав кӗҫӗннисене пӑхма пулӑшаҫҫӗ.
Муркаш районӗнче ҫӳп-ҫуп полигонӗ ҫуннӑ. Кун пирки Инкеклӗ лару-тӑру патшалӑх комитечӗ пӗлтерет.
Пушар ӗнер, чӳк уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, пулнӑ. Ӗнертенпе унта ҫунма пуҫлакан вырӑнсене сапса тӑраҫҫӗ. Кун тӗлӗшпе ятарлӑ бригада йӗркеленӗ. Пушара сӳнтерес ӗҫе ҫӑлавҫӑсем, коммуналлӑ службӑсем тата хӑйсен ирӗкӗпе пушар командине кӗнӗ ҫынсем хутшӑннӑ.
Паян вара ҫӳп-ҫап полигонне икӗ эскаваторпа бульдозер тӑпра турттарнӑ. Ҫӳп-ҫуп купине тӑпрапа хупланӑ.
+7.3 °C